Niet lang geleden ontdekte ik een ladder voor ‘goed doen’ die me bezig heeft gehouden. ‘Goed doen’ is al heel lang een thema waar ik me als concept-ontwikkelaar mee bezig hou, omdat het me ergens erg aanspreekt - maar ook vaak tot veel irritatie leidt. Wat is precies ‘goed doen’ en welke motivatie hanteer je zelf om er mee aan de slag te zijn. Heeft ‘goed doen’ een plek in gezonde bedrijfsvoering, of is het slechts een uithangbord, wassen neus of marketing-stunt? En als het ‘goed-doen’ de boventoon voert, is het dan nog wel winstgevend te maken!?
Tussen 1170 en 1180 beschreef een Joodse rabbijn Maimonides een opvallende ladder waarin hij eigenlijk antwoord geeft op de frustratie. Maimonides is een Joodse rabbi die niet alleen bij joden aanzien had, maar ook bij andere arabische volken. Als arts, astronoom en Thora leraar waren zijn inzichten verdiepend en verhelderend. Zo ook over het thema ‘goed doen’.
Maimonides creëerde een ladder rond het woord Tzedakah, wat verbonden is met ‘goed doen’. Hij stelde dat er 8 niveaus van ‘goed doen’ zijn, waarbij het hoogste niveau ook het meest verheven niveau is.
Niveau 8 (laagste niveau) stelt dat wanneer je iets doet ‘uit medelijden’, dit de minst eerbiedwaardige manier van goed doen is. Oef. Direct een eye-opener voor zoveel strategen en marketeers van goede doelen. Want wees eerlijk - een foto van een zielig, hongerig kind lijkt de snelste weg naar een ieders portomonnee...
Niveau 1 stelt dat wanneer je iemand een mogelijkheid ter beschikking stelt (via een loon, werk of andere vorm van hulp) waarmee hij zelf uit zijn problemen kan komen, dit het meest eerbiedwaardige niveau is!
Het is de moeite waard om alle tussenliggende niveaus te bestuderen - maar het wezenlijke verschil tussen niveau 8 en niveau 1 heeft alles te maken met waardigheid en ondernemerschap! Hoe help je iemand op een manier die de persoon in zijn eigenwaarde houdt, terwijl hij ook bewust aan de slag kan met ‘zelf zijn broek ophouden’!
Tzedekah of ‘goed doen’ is altijd beter dan niets doen. Maar als ik mag kiezen wil ik gaan voor concepten die zo hoog mogelijk op de ladder staan.
Zelf bezig met ‘goed doen’? Neem even de tijd om te bepalen waar jouw project of concept staat op de Tzedekah ladder. Wat zou je kunnen doen om een level hoger te komen?
werk verstrekken aan een arm persoon (of de persoon geld lenen om een zaak te starten) zodat deze niet meer van tsedaka of liefdadigheid afhankelijk is.
anoniem geven aan een onbekende ontvanger.
anoniem geven aan een bekende ontvanger.
publiekelijk geven aan een onbekende ontvanger.
publiekelijk geven aan een bekende ontvanger, voor het wordt verzocht
publiekelijk voldoende geven aan een bekende ontvanger, nadat het wordt verzocht.
publiekelijk onvoldoende geven aan een bekende ontvanger, maar gewillig.
publiekelijk ongewillig geven aan een bekende ontvanger.